مسمومیت غذایی از جمله عارضه هایی است که در نتیجه مصرف مصرف غذاهای آلوده ایجاد می شود، پس آشنایی با راه های پیشگیری از آن ضروری به نظر می رسد.
باکتری
ها، ویروس ها، برخی انگل ها، فلزات خاص و مواد پرتوزا از جمله عوامل
مسمومیت زا هستند که این موارد می توانند عامل ایجاد بیماری عفونی در انسان
باشند و یا اینکه فقط تحت تاثیر سموم مترشحه آنها مسمومیت ایجاد کنند.
همچنین بیشتر مسمومیت های غذایی به دلیل رعایت نکردن بهداشت در هنگام تهیه غذا و یا نپختن کافی غذا ایجاد می شود.
به عنوان مثال، آشپزهایی که پس از اجابت مزاج، دست های خود را به خوبی نمی شویند، عامل انتقال میکروب های روده ای و یا هپاتیت A به
سایر افراد می شوند. با گذشت دو یا شش ساعت پس از خوردن غذای حاوی میکروب
استافیلوکوک، نشانه های مسمومیت از جمله تهوع، استفراغ، اسهال، شکم درد و
سردرد و حتی شوک ظاهر می شود. استافیلوکوک ها، جنس مهمی از باکتری های گرم
مثبت هستند و بسیاری از گونه های این نوع باکتری، بی آزار هستند و در سطح
پوست و مخاط بدن انسان و سایر جانوران زندگی می کنند. نشانه های مسومیت با
سالمونلا پس از یک تا دو روز خود را نشان می دهد و علائمی مشابه باکتری
استافیلوکوک بروز می کند. سالمونلا باکتری گرم منفی است که معمولا در جوجه
ها و تخم مرغ ها وجود دارد و عامل یکی از شایع ترین مسمومیت های غذایی است.
بیشتر مسمومیت های غذایی پس از دو یا سه روز خود به خود بهبود می یابند.
همچنین در زمینه چگونگی آلوده شدن مواد غذایی باید گفت: اگر پخت و پز مواد
غذایی به طور کامل انجام نشود، غذا در دمای کمتر از پنج درجه سرد نشود و
مواد غذایی پخته شده در دمای گرم، بیشتر از حد باقی بماند از جمله عوامل
آلوده شدن مواد غذایی است. در زمینه راه های پیشگیری از مسومیت های غذایی
باید تصریح شود رعایت بهداشت شخصی، ظروف و وسایل آشپزخانه و دادن حرارت
لازم به مواد غذایی در هنگام پخت از جمله این راه ها است. همچنین هرگز ماهی
یا مواد سرخ کردنی را در روغن مانده از قبل سرخ نکنید و مواد غذایی را
بسته به نوع نیاز و میزان مصرف در یخچال یا فریزر نگهداری کنید.
مواد
گوشتی نپخته در صورت ماندن بیش از یک یا دو روز در یخچال، قابل استفاده
نیست و باید در صورت داشتن بو یا مزه غیر عادی از مصرف آن خودداری شود.
لازم به ذکر است که پس از مسمومیت، آب بدن به دلیل اسهال و استفراغ از دست
می رود، بنابراین باید مایعات بیشتر مصرف شود. همچنین افراد مسموم از خوردن
نوشابه های محرک دیواره معده و محصولات لبنی تشدید کننده اسهال، غذاهای
چرب، تند، شیرینی و قهوه اجتناب کنند و در پایان باید گفت که بیشتر مسمومیت
ها با مراقبت های ویژه زیر نظر پزشک در مدت 12 تا 48 ساعت برطرف می شود
مگر اینکه مسمومیت در اثر باکتری های حاد و قوی باشد./302
حسین عبدالعزیزی ،
کارشناس مواد غذایی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز