1-     عنوان مطالعه: مطالعه همگروهی جمعیتی بیماریهای غیرواگیر در روانسر

2-    نام و نام خانوادگی محقق اصلی،تلفن ثابت،پست الکترونیکی و آدرس:

دکتر فرید نجفی، دانشکده بهداشت، گروه اپیدمیولوژی، farid_n32@yahoo.com

دکتر یحیی پاسدار، دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی، گروه علوم تغذیه، yahya.pasdar@gmail.com

3-     سال شروع مطالعه: این مطالعه با هماهنگی معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت از سال 1393 آغاز شده است.

4-    مشخصات فازهای مطالعه:

فاز اول (Baseline phase) مطالعه کوهورت روانسر: راه‌اندازی (set-up) کوهورت روانسر از دی‌ماه سال 1392 شروع و تا اسفند سال 1392 ادامه داشت، مرحله پایلوت (Pilot phase) که از مرداد سال 1393 آغاز شد تعداد 1100 فرد 35-65 ساله انتخاب و پرسشنامه‌هایی که قرار بود در مطالعه اصلی مورداستفاده قرار گیرد، در جمعیت مذکور پرسیده و تکمیل شد، تعدادی از پرسش‌نامه‌های که نیاز به بررسی و تائید مجدد روایی و پایایی آن‌ها بود موردبررسی قرار گرفتند، نقاط ضعف و قوت تکمیل پرسشنامه‌ها و انجام ازمایشات بالینی و بیولوژیک مشخص گردید. بعد از اتمام مرحله پایلوت، مرحله اصلی مطالعه از سال 1395 آغاز شد که تا سال 1395 ادامه داشت، در این مرحله 10 هزار نفر از افراد 35-65 سال انتخاب و وارد مطالعه شدند.

فازهای پیگیری (Follow-up phases) مطالعه کوهورت روانسر: از سال 1395 فازهای پیگیری مطالعه شروع شده است، در حال حاضر (خرداد ماه 1402) شش فاز پیگیری به اتمام رسیده است و فازهای پیگیری هفتم و هشتم در حال انجام است.

فاز ارزیابی مجدد (Reassessment phase) مطالعه کوهورت روانسر: از بین 10000 شرکت کننده فاز پایه، 3000 نفر بطور تصادفی انتخاب و در فزا ارزیابی مجدد بررسی شدند. در این فاز، کلیه اطلاعاتی که در فاز اول مطالعه جمع آوری شده بود، مجدد تکرار گردید. این فاز سال 1401 آغاز شد و اردیبهشت ماه 1402 به پایان رسید.

5-     حیطه فعالیت مطالعه: تمرکز اصلی مطالعه کوهورت روانسر بر شیوع، بروز و عوامل خطر بیماری­های غیرواگیر از قبیل بیماریهای قلبی عروقی، دیابت، پرفشاری خون، سندرم متابولیک، پوکی استخوان، آرتریت روماتوئید، دردهای مزمن، مشکلات گوارشی، نارسایی کلیوی، سیروز کبد، کبد چرب غیرالکلی، سرطان ها و ...... است.

6-      جمعیت تحت پوشش مطالعه:  این مطالعه در استان کرمانشاه بر روی ساکنین دائم 35-65 شهر روانسر انجام گرفت. شهر روانسر از لحاظ مختصات جغرافیایی در غرب ایران و نزدیک به کشور عراق قرار دارد، مردم ساکن روانسر اکثراً از نژاد کرد هستند. جمعیت این شهر طبق آخرین سرشماری انجام ‌شده (قبل از شروع مطالعه) نزدیک به 50 هزار نفر بوده است. در فاز اول مطالعه، 10 هزار نفر از افراد 35-65 سال ساکن شهر و روستاهای روانسر به طور تصادفی انتخاب و وارد مطالعه شدند.

7-     مشخصات بیوبانک: اطلاعات مطالعه کوهورت در چهار بخش شامل آزمایشگاه، آنتروپومتری، معاینات پزشکی و پرسشنامه ای جمع آوری شدند.

در آزمایشگاه کلیه مراحل اجرایی نمونه گیری و جداسازی بر اساس استانداردهای بین المللی انجام شده است که جزییات نمونه گیری ها در پروتکل فاز اول مطالعه کوهورت پرشین آمده است. نمونه های زیستی جمع آوری شده در مطالعه کوهورت شامل نمونه خون، ادرار، مو و ناخن است. نمونه های خون به صورت سرم، بافی کوت، پلاسما و خون کامل 10000 شرکت کننده ذخیره شده است. در بخش آزمایشگاهی قند خون، پروفایل چربی، آنزیم های کبدی و CBC، اوره وکراتینین اندازه گیری شده است. در محموع 169000 نمونه زیستی در بیوبانک مطالعه کوهورت روانسر ذخیره شده است.

برای بخش آنتروپومتری همه اندازه گیری ها بر اساس پروتکل فاز اول مطالعه کوهورت پرشین انجام گرفته است. قد شرکت کنندگان با استفاده از دستگاهBSM 370 (Biospace Co,Seoul, Korea)  اندازه گیری شد با دقت یک سانتی متر. برای اندازه گیری شاخص های تن سنجی از دستگاه Bio Impedance Analyser BIA (InBody 770 Biospace, Korea)  استفاده شد.

فشار خون و تعداد ضربان قلب افراد، دو بار و بر اساس"پروتکل اندازه گیری فشار خون در کهورت پرشین" اندازه گیری شد. معاینات دهان و دندان توسط پزشک مرکز کوهورت انجام گرفته است.

حجم زیادی از اطلاعات با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده است که پرسشنامه های مورد استفاده بطور خلاصه به شرح ذیل است:

-         پرسشنامه عمومی (30 سوال)

-         پرسشنامه وضعیت اقتصادی- اجتماعی ( 29 سوال)

-         استانداردهای سوخت مصرفی و محل زندگی (9 سوال)

-         مواجهات سبک زندگی شامل 13 سوال

-         تماس با حیوانات (4 سوال)

-         اطلاعات شغل فعلی (10 سوال)

-         سابقه شغل قبلی (3 سوال)

-         فعالیت فیزیکی (22 سوال)

-         عادات خواب (15 سوال)

-         استفاده از موبایل (6 سوال)

-         استفاده از آفت کش ها (38 سوال)

-         تاریخچه پزشکی گذشته (115 سوال)

-         علائم و نشانه های بیماری (57 سوال)

-         مصرف دارو  در گذشته و حال (4 سوال)

-         داروهای مهم انتخاب شده (5 سوال)

-         سابقه پزشکی خانوادگی (55 سوال )

-         تاریخچه باروری (زنان) (34 سوال)

-         تاریخچه پیشگیری از بارداری (4 سوال)

-         درمان جایگزین هورمونی (4 سوال)

-         معاینات فیزیکی (8 سوال)

-         ناتوانی یا قطع عضو (2 سوال)

-         بهداشت دهان و دندان (14 سوال)

-         عادات فردی (14 سوال)

-         تاریخچه مصرف سیگار (6 سوال)

-         سابقه مصرف دخانیات غیرسیگاری (6 سوال)

-         تاریخچه مصرف دارو (7 سوال)

-         تاریخچه مصرف الکل (6 سوال)

-         دوز مصرف سیگار، دارو، الکل (7 سوال)

-         بسامد مصرف خوراک (113قلم ماده غذایی ) و غذاهای بومی ( 5 سوال)

-         ریز مغذی ها (76 سوال)

-         عادات غذایی (46 سوال)

-         مصرف آب (4 سوال)

-         مکمل های تغذیه ای (23 سوال)

پاسخ های شرکت کنندگان بصورت آنلاین بلافاصله در پایگاه داده الکترونیک متصل به سرور مرکزی کوهورت پرشین ثبت و نگهداری می شوند. مسئول نگهداری داده ها مجریان کوهورت پرشین و پژوهشکده گوارش و کبد تهران می باشد.

در مجموع 1186 متغیر در بخش های مختلف بیوشیمیایی، هماتولوژی، آنتروپومتری و پرسشنامه های مختلف کوهورت جمع آوری شده است و به صورت بیوبانک و دیتابیس در فریزرها و سرورهای دانشگاهی نگهداری میشوند.